Από κτίσεως κόσµου… Αφορµή για µια αναδροµή στα βάθη του χρόνου και των θρύλων του γίνονται µέσα µου αυτοί οι πίνακες του Μίλτου Γκολέµα. Βλέπω εδώ εικόνες, παραστάσεις, σχέδια οικοδοµήµατος, προσχέδια και υπαινιγµούς σχεδίων που µε ωθούν να αναλογιστώ πώς άραγε να στήθηκε εκείνη η Κιβωτός του Νώε, η ασύλληπτη, πώς και µε πόσο µόχθο ψήλωνε µέρα µε τη µέρα (ή «βυθιζόταν» ολοένα στην κακή του µοίρα) εκείνος ο Πύργος της Βαβέλ, ή και το πιο δικό µας, το Γεφύρι της Άρτας, που έβαζε µικρά πουλιά να τραγουδούν ότι «αν δεν στοιχειώσεις άνθρωπο γεφύρι δεν στεριώνει» κι ανατρίχιαζε η γυναίκα του πρωτοµάστορα πρώτη και καλύτερη…

Να ’µαστε λοιπόν µπροστά στους πίνακες του Γκολέµα: έγκατα του οικοδοµείν, αλλεπάλληλα πλέγµατα έως και πλεκτάνες από µαδέρια, καδρόνια, «πετσώµατα», «ξυλότυπα», σίδερα που τα λεν «αναµονές» και χίλια δυο παρεµφερή συνθέτουν µια γεωµετρία τέλεια και ζαλιστική, ριψοκίνδυνη – ένα εικαστικό στοίχηµα, θα έλεγα, µε τον προσωπικό «ίλιγγο» του καλλιτέχνη. Γερή, επίπονη και έντιµη δουλειά ορµώµενη ποιος ξέρει από τι εµµονές και «αφανείς» εικόνες στο µυαλό του, φτάνει σε ένα αποτέλεσµα καθ’ όλα αξιοθαύµαστο και ασυνήθιστο· ξαφνιάζει και καθηλώνει όπως –τηρουµένων των αναλογιών- κι ένας ιστός αράχνης.

Και γύρω-γύρω άβυσσος… θα ήθελα να πω δυο λόγια και γι’ αυτό που µάλλον κρύβεται στους πίνακες του Γκολέµα. Αρχές Ιανουαρίου, όταν τους πρωτοκοίταζα στο εργαστήρι του, λίγο-πολύ τελειωµένους, ενώ θαύµαζα τα αχανή πλέγµατα, τις λεπτοµέρειες και τα πάσης φύσεως εµφανή στοιχεία, συχνά είχα την αίσθηση πως έβλεπα κρυφά από δίπλα, από πίσω, από δω ή από κει και µια… Αχερουσία λίµνη ή κάτι τέτοιο! Καναδυό φορές σκέφτηκα πως µόνο ο Βαρκάρης λείπει µε τη βάρκα του, αν δηλαδή δεν ήταν κι αυτός εδώ χωρίς να εµφανίζεται (το συνηθίζει). Μια σκοτεινιά παράξενη λοιπόν, σιωπηρή, περιβάλλει τους στιβαρούς αυτούς πίνακες, µια υποψία αβύσσου που µοιάζει να συνηγορεί µε έναν «µυστηριακό» στίχο του Μ. Ξεξάκη: αυτό που φαίνεται µας κρύβει το σκοτάδι.